ΙΔΙΟΤΕΛΗΣ ΑΝΙΔΙΟΤΕΛΕΙΑ !

 

Αλήθεια ! 

Ποιος γνωρίζει ότι η αγάπη του ανθρώπου προς τον εαυτόν του είναι 10.000 φορές περισσότερη από οποιοδήποτε πλάσμα στον κόσμο , ακόμα και από τα παιδιά του ( αγάπη μητέρας προς το παιδί ) ; 

Με αυτό σαν δεδομένο και επειδή έχει περίτρανα αποδειχθεί , από την ιστορία και από τους επιστήμονες της ψυχολογίας( ψυχανάλυση )  , της κοινωνιολογίας και της φυσιολογίας του ανθρώπου , μπορούμε να πούμε βάσιμα  ότι , κάθε ενέργεια που κάνει ο άνθρωπος έχει σαν κίνητρο το προσωπικό κέρδος και μόνο . Αυτό θα το αναλύσουμε παρακάτω κάτω .

Έτσι ! Με βάση την έρευνά μου και την εμπειρία μου , έχω κατατάξει τις πράξεις του ανθρώπου σε τρεις κατηγορίες .

1. Πράξεις που διέπονται από ιδιοτέλεια .

2. Πράξεις που διέπονται από ανιδιοτέλεια .

3. Πράξεις που διέπονται από ιδιοτελή ανιδιοτέλεια . 

Παρακάτω, γίνεται προσπάθεια να εξηγήσω την διαφορά της ιδιοτέλειας από την ανιδιοτέλεια , πράγμα που νομίζω είναι γνωστό και κατανοητό από τον περισσότερο κόσμο . 

Αυτό που δεν είναι γνωστό , αλλά και κατανοητό , είναι το φαινόμενο της ιδιοτελούς ανιδιοτέλειας . Οπότε θα το εξηγήσω πρώτα , παρά το ότι, εν γνώση μου θα λειτουργήσω ανάποδα , ώστε να δημιουργήσω εκείνες τις συνθήκες , σε όποιον διαβάζει αυτό το άρθρο , που θα τον κάνουν να κατανοήσει, το βαθύ κίνητρο της αγάπης , σαν πράξη ιδιοτελούς ανιδιοτέλειας .

Έχουμε λανθασμένα ( γνώμη μου ) εκτιμήσει ότι, η αγάπη , η προσφορά , η δωρεά , η πράξη των Σαμαρειτών ( βλέπε , παραβολή του καλού Σαμαρείτη ) , είναι πράξεις, που αυτός που ωφελείται και φυσικά έχει κέρδος ( υλικό - πνευματικό - ηθικό- ψυχολογικό - κοινωνικό κ.λ.) , είναι αυτός που δέχεται παθητικά την πράξη , ενώ αυτός που ενεργεί ( κάνει την πράξη ) είναι αλτρουϊστής , αξίζει τα συγχαρητήριά μας και είναι ένα πρόσωπο, που φαίνεται να θυσιάζει κάποια προσωπικά υλικά , πνευματικά ή ηθικά αγαθά, προς όφελος των συνανθρώπων του . 

Έλα μου όμως , που η δική μου έρευνα, άλλα διαπιστώνει, καθώς και η καθημερινότητα του κάθε ενός μας , αν κοιτάξει μέσα από το μικροσκόπιο της κοινωνικής πραγματικότητας ! 

Σε γενικές γραμμές, αυτός που προσφέρει αγάπη ( ακόμα και αν αυτή είναι η ύψιστη αγάπη της μητέρας προς το παιδί , ή η αγάπη προς την πατρίδα, που οδηγεί πολλές φορές σε πράξεις αυτοθυσίας  και αυταπάρνησης ) το κάνει γιατί , η ηθική ικανοποίηση ( ηθικό κέρδος ) , αυτού που εισπράττει από την δωρεά - προσφορά - πράξη αγάπης , είναι χιλιάδες φορές πιο ισχυρή, από αυτό το συναίσθημα που εισπράττει ο παθητικός δέκτης , αυτής της πράξης . Επομένως , αυτός που κερδίζει πολλαπλάσια, σαν επενδυτής ηθικής - συναισθηματικής  ενέργειας , είναι ο ενεργητικός πράττων της πράξης ( ανιδιοτελούς πράξης ). Άρα έχει ιδιοτελή κίνητρα προσφέροντας ανιδιοτελώς . Οπότε , όλες οι πράξεις που χαρακτηρίζονται σαν ανδιοτελείς , είναι στην ουσία πράξεις , ιδιοτελούς ανιδιοτέλειας .

Παρά κάτω θα δούμε και θα εξηγήσω κάποιες παραμέτρους , ιδιοτελών και ανιδιοτελών πράξεων, οι οποίες θα βοηθήσουν στην κατανόηση , αυτού που ισχυρίζομαι παραπάνω και είναι απόρροια πολλών ωρών έρευνας , μέσω του life coaching που ασκώ ***ανιδιοτελώς***.

 Πάμε να δούμε λοιπόν καθημερινές πράξεις αγάπης και προσφοράς , που άλλες κράζουν από μακριά για την ιδιοτέλειά τους  , επικαλυμμένες με μάσκα ανιδιοτέλειας , άλλες νομίμως διαφημιζόμενες , σαν ιδιοτελείς και άλλες που φαίνονται ανιδιοτελείς, αλλά εμπεριέχονται μέσα στην τεράστια σφαίρα της ιδιοτελούς ανιδιοτέλειας. 

Η αξία της ανιδιοτέλειας και ο υποκριτικός ηθικισμός των κρατίστων ( αρίστων )  περί ανιδιοτέλειας!    

Ρίχνοντας μια ματιά γύρω μας, τα κηρύγματα της κοινωνικής προσφοράς είναι εμφανή, κυρίαρχα και παντού. "Φροντίζουμε τους συνανθρώπους μας", "Δεν μπορείς, δεν πρέπει να είσαι καλά όταν ο συνάνθρωπός σου υποφέρει", "Η φροντίδα των αδύνατων είναι υποχρέωση της πολιτείας" και πολλά άλλα παρόμοια.

Όμως και σε προσωπικό επίπεδο, υπάρχουν πολλοί, θα έλεγα πάρα πολλοί, που μιλούν και επαίρονται για την ανιδιοτέλεια τους. "Εγώ πρόσφερα τόσα στην κοινωνία" λένε συνήθως οι γιατροί. "Εγώ αυτά τα έκανα ανιδιοτελώς" επαίρεται ένας βουλευτής ή ένας δημοτικός σύμβουλος. "Πρόσφερα στο κόμμα ανιδιοτελώς" λέει ένας αριστερός, ένας κουμουνιστής αλλά και οι πιο γνωστοί "κομματάνθρωποι" των "αστικών" κομμάτων.

Η ανιδιοτέλεια και ο αλτρουϊσμός είναι ατράνταχτες ηθικές αξίες. Αν κάποιος μάλιστα τις αμφισβητήσει μάλλον κινδυνεύει να χαρακτηρισθεί ανάλγητος. Όταν μάλιστα αμφισβητούνται από φιλελεύθερους, τότε δεν είναι παρά μια ακόμη απόδειξη των ανάλγητων, απάνθρωπων απόψεων που εκφέρουν οι (νέο) φιλελεύθεροι. 

Η ιδιοτέλεια από την άλλη μεριά παρουσιάζεται ως ότι το χειρότερο. Σχεδόν είναι βρισιά το "Αυτός είναι ιδιοτελής", "κοιτάζει τον εαυτό του", "υπερασπίζεται το συμφέρον του", "φροντίζει τα λεφτά του", "προσέχει μόνο τη δουλειά του και κανέναν άλλον", κ.α. Το να προσάψεις ιδιότητες αυτού του είδους σε άλλους ανθρώπους είναι ισοδύναμο της ηθικής απαξίας και ηθικής κατωτερότητας. Κατά την κοινή αντίληψη, αυτές οι στάσεις ζωής εμπεριέχουν όχι μόνο ηθική απαξία, αλλά και ανηθικότητα και επαίσχυντη εκμετάλλευση...

Ως εκ τούτου δεν μένει παρά η κοινωνία, δηλαδή το κράτος, να βάλει στη θέση τους αυτούς τους άρπαγες, αυτούς τους ανέντιμους εκμεταλλευτές, για να τα μοιράσει σ’ αυτούς που τα έχουν ανάγκη. Άλλωστε απ’ αυτούς τα πήραν, κατά τη γνώμη αρκετών, και ως εκ τούτου η αναδιανομή του πλούτου είναι μια δίκαιη πράξη, την οποία δικαιωματικά, το κράτος πρόνοιας θα διεκπεραιώσει με τη γνωστή αποτελεσματικότητα του...

Να μην παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι για το σκοπό αυτό δημιουργούνται δομές επί δομών, κρατική πρόνοια, κρατικά ασφαλιστικά ταμεία, εφορίες, υπουργεία, ΜΚΟ κ.α. Οι υπάλληλοι όλων αυτών των δομών, στηρίζουν με αποφασιστικότητα το "κοινωνικό" κράτος και φυσικά λαμβάνουν τους σχετικούς μισθούς, πολλές φορές και αρκετά υψηλούς, από τον πλούτο των ανθρώπων που τον παράγουν και που "δικαίως" "δημεύουν". Δια της δίκαιης φορολογίας πάντα.

Η εκκλησία επίσης τιμά και αναγνωρίζει τους "ανιδιοτελείς" ανθρώπους που προσφέρουν, ιδιαίτερα όταν φτωχαίνουν για να τα προσφέρουν στους φτωχούς ή συνήθως στην εκκλησία. Οικοδομούν λένε τότε θησαυρό στον ουρανό. Κατά ένα "περίεργο τρόπο" η συντριπτική πλειοψηφία των κληρικών φαίνεται (είναι) προσανατολισμένη στην υπεράσπιση του συμφέροντος της έστω κι’ αν αυτό σημαίνει, κατ’ αυτήν, απώλεια του ουράνιου θησαυρού...

Όμως ας ρίξουμε μια καλύτερη ματιά στην ιδιοτέλεια. Μπορεί να μην είναι κάποιος ιδιοτελής; Αλλά και τι είναι ένας άνθρωπος; όταν ακουμπά την ανιδιοτέλεια στ’ αλήθεια και δεν την προσποιείται, όπως πολύ συχνά γίνεται από τους κρατιστές. Όταν κάποιος χάνει την ικανότητα να υπερασπίζεται το συμφέρον του, τις σχέσεις του, την εργασία του, τα χρήματά του και ότι άλλο είναι σημαντικό (συμφέρον) γι’ αυτόν τότε τι είναι; Τι γίνεται; Μάλλον ένας ανήμπορος άνθρωπος.

Αντίθετα οι άνθρωποι που υπερασπίζονται το συμφέρον τους και το "ομολογούν" ανοικτά είναι μάλλον λίγοι. Το σύνηθες είναι να υπερασπίζεται κάποιος το συμφέρον του και να μην τολμά να το πει ανοικτά ή ακόμη και να αισθάνεται άσχημα επειδή προσέχει το συμφέρον του. Εκεί οδηγεί η ηθική απαξίωση της ιδιοτέλειας. 

Η ιδιοτέλεια όμως έχει προσφέρει τα μέγιστα στην ανθρωπότητα και φυσικά όταν λέω η ιδιοτέλεια δεν εννοώ η ανεντιμότητα. Εννοώ το ότι εργάζομαι, το ότι παράγω το κάνω για το δικό μου συμφέρον και για κανέναν άλλον. Αν κάτι θέλω να προσφέρω από ότι κερδίζω είναι δικό μου θέμα και όχι θέμα ενός "αναδιανεμητικού" κράτους το οποίο φροντίζει πρωτίστως τα δικά του παιδιά… "ρίχνοντας" ή και αρπάζοντας από τον πλούτο που παράγουν οι αληθινά εργαζόμενοι. 

Ας δούμε μερικά παραδείγματα. Ο J. Watt δεν εφηύρε την ατμομηχανή για να προσφέρει στην κοινωνία. Υπάρχουν μάλιστα και επιστολές στις οποίες αναφέρει τις προσδοκίες του για κέρδη από την ανάπτυξη της εφαρμογής της. Μήπως μπορεί κανένας να αμφισβητήσει τα δικαιώματα επί των κερδών που προφανώς είχε ο   J. Watt και τα οποία φυσικά ήταν έντιμα (και ηθικά) κέρδη. Αλλά και αντίστοιχα ο Η. Ford δεν αξιοποίησε όλες τις προηγούμενες τεχνολογίες για να κατασκευάσει το πρώτο αυτοκίνητο και να το προσφέρει στην  κοινωνία. Το έκανε για να κερδίσει. Αντίστοιχα o Tesla  με το εναλλασσόμενο ρεύμα ή ο Eddison με μια σειρά από εφευρέσεις. Αλλά και οι σύγχρονοι μεγάλοι καινοτόμοι όπως ο Β. Gates ή ο S. Jobes. Όλοι εργάσθηκαν σκληρά για να κερδίσουν. Να κερδίσουν και να αναδειχτούν σε μια ελεύθερη αγορά  και μια ελεύθερη κοινωνία. Τα κέρδη δεν τους τα έδωσε κανένα κράτος, αλλά η αγορά η οποία εκτίμησε και χρησιμοποίησε τις εφευρέσεις τους.

Αυτοί οι ιδιοτελείς λοιπόν άνθρωποι, υπάρχουν πολλοί περισσότεροι, διεκδικώντας το συμφέρον τους και τα κέρδη τους πρόσφεραν τόσα στις κοινωνίες που έζησαν ή ζουν αλλά και σ’ όλο τον κόσμο αναμφίβολα. Και αυτό το έκαναν και το κάνουν όντας ιδιοτελείς, υπερασπιζόμενοι δηλαδή το  συμφέρον τους.

Μήπως λοιπόν είναι καιρός να αναθεωρήσουμε τα περί ανιδιοτέλειας, τα οποία έτσι κι’ αλλιώς είναι μάλλον υποκρισία, και να αναδείξουμε την εντιμότητα και ηθικότητα της ιδιοτέλειας που αποτελεί και την βάση της κινητοποίησης των ανθρώπων για το καλύτερο.

Όμως μ’ αυτή την έννοια για φαντασθείτε και το πόσο "κακό" κάνει μια κοινωνία όπως η ελληνική και ένα κράτος όπως το ελληνικό όταν στην ουσία απαγορεύει την επιχειρηματικότητα και κατ’ επέκταση την ιδιοτέλεια. Και την απαγορεύει επιβάλλοντας να είναι ο μεγάλος "συνεταίρος" στην όποια επιχείρηση υπάρχει ή πάει να στηθεί...

Το χειρότερο όμως είναι  ότι αυτό το επιβάλλει ως ηθικό και δίκαιο ενώ είναι βαθύτατα ανέντιμο και ανήθικο...

Συμπερασματικά , με βάση τις παραπάνω αναφορές και με την προσπάθεια τεκμηρίωσης της ισχυρής πλέον γνώμης μου , τίποτα , μα τίποτα δεν γίνεται , δεν κάνει κάποιος , ούτε του εμού του ιδίου , χωρίς να έχει ιδιοτελές κίνητρο , το οποίο περνάει μέσα από τα χωράφια της ανιδιοτέλειας και καταλήγει να φλερτάρει τα ανάκτορα της ιδιοτελούς ανιδιοτέλειας .

Καταρρίπτω λοιπόν τον μύθο της αγάπης , της προσφοράς , του καλού Σαμαρείτη , αφού ο άνθρωπος από τη φύση του είναι βαθειά εγωιστικό ον και αγαπάει τον εαυτόν του 10.000 φορές περισσότερο από κάθε άλλο πάνω στη γη , πάνω από τη γη  και κάτω  από τη γη .

Γιώργος Αλέξης 3-1-2024

( Συγγραφέας - ερευνητής- καθηγητής των σπορ  )